مختصری درباره مکه

مکه، نام شهری است در کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. مکه یکی از شهرهای تاریخی عربستان سعودی است و به خاطر قرار داشتن کعبه، قبله‌گاه مسلمانان در آن مقدس‌ترین شهر اسلام به شمار می‌رود. مکه زادگاه محمد (ص) و محل بعثت او است.
این شهر علاوه بر نام مکه دارای نام‌هایی همچون بکّه، امّ القری و بلدالحرام نیز بوده است که در قرآن مجید به تمامی این اسامی اشاره شده است.
مسلمانان معتقدند پس از آن‌که به اذن خداوند چشمه زمزم زیر پای اسماعیل جوشید و در آن منطقه آب یافت شد، مردم در آن جا ساکن شدند و شهر مکه به وجود آمد و نیز ابراهیم به فرمان خدایش کعبه را ساخت. بنابر این روایت که تنها و توانمندترین روایت در مورد بنیان گذاری مکه و کعبه است، می‌توان نتیجه گرفت که بنیان گذار این شهر ابراهیم از پیامبران خدا بوده است.
شهر مکه در فاصله ۸۰ کیلومتری دریای سرخ واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا، ۳۳۰ متر است. به خاطر اتوبانی که اکنون ساخته شده، تا بندر جده تنها ۶۰ کیلومتر فاصله دارد و از طریق بزرگراه هجرت، ۴۲۵ کیلومتر با مدینه فاصله دارد.
آب و هوای مکه گرم وخشک و کمی مرطوب‌تر از مدینه است. اصطلاحا به کسی که سفر زیارتی به مکه را انجام داده، حاجی گفته می‌شود و مسلمانانی که استطاعت مالی دارند، حداقل یک بار در طول عمر خود به حج می‌روند. هر سال در مراسم رسمی (حج تمتع) در ماه ذی‌حجه حدود دو میلیون و پانصد هزار حاجی، خانه خدا را زیارت می‌کنند. گفتنی است درآمد حاصل از حج در مکه بالغ بر ۲ میلیارد دلار است.

مکان های دیدنی مکه

مسجد الحرام

مسجد الحرام قبله‌گاه مسلمانان بعد از ماجرای تغییر قبله است و در شهر مکه در کشور عربستان سعودی قرار دارد. بنابر آموزه‌های اسلام هر انسان و موجود زنده‌ای که وارد آن شود ایمن است و نباید به او آسیب رسانده شود.
در صدر اسلام، مسجدالحرام بسیار کوچک بود. نخستین بار خلیفه دوم، عمر بن خطاب دستور داد خانه‌هایی بخرند و بر مساحت مسجد بیافزایند. تا آن زمان، به دور مسجد دیوار نبود. عمر دستور داد دور مسجد دیواری نیز بکشند. خلیفه سوم، عثمان برای مسجد رواق ساخت و بدین گونه قسمت‌هایی از مسجد سر پوشیده شد. پس از آن ولید مسجد را به زیبایی بازسازی کرد و ناودان کعبه را با طلا ساخت. از آن زمان تاکنون بارها مسجدالحرام گسترش یافته است.
به کعبه، خانه خدا، بیت الله الحرام، بیت العتیق و بیت الحرم نیز می‌گویند. دلیل نامگذاری کعبه به بیت الحرام این است که خداوند ورود مشرکان را به این مکان مقدس حرام و ممنوع فرموده است. بیت الله الحرام در شهر مکه قرار دارد و در تاریخ، مورد احترام همگان بوده است. بنا بر آیاتی از قرآن و روایات معصومان علیهم السلام خانه کعبه نخستین و مقدس‌ترین بنا و اولین مسجدی است که بر روی زمین ساخته شده است. در احادیث آمده است که در آغاز آفرینش سراسر زمین را آب فرا گرفته بود و نخستین خشکی که آفریده شد زمین زیر کعبه بود که خشکی‌های دیگر از آن گسترده گشت. بر اساس روایات اسلامی، کعبه را ابتدا حضرت آدم ساخت و سپس حضرت ابراهیم علیه السلام به کمک پسرش اسماعیل علیه السلام تعمیر و بازسازی کرد. کعبه در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و قبل از بعثت، به دست قریش و با همکاری رسول خدا، بر اساس بنای اولیه ابراهیم علیه السلام، دوباره بازسازی شد.
خداوند کعبه و اطراف آن را حرم قرار داده است؛ یعنی مقدس شمرده و ارتکاب گناه و قتل و شکار و تجاوز به جان و مال مردم و جنگ و دزدی و راهزنی و … را در آن جایز ندانسته است. وقتی مجرمی به آن جا پناه ببرد کسی حق مواخذه او را ندارد. واقعه مهمی که در دوران عبدالمطلب، سرپرست و تولیت کعبه، رخ داد، نجات معجزه آسای آن از ویرانی به دست سپاه ابرهه و اصحاب فیل بود. دومین حادثه مهم، تولد امیر مؤمنان علی علیه السلام در آن بود. مقارن با ظهور اسلام، صدها بت فلزی و چوبی و سفالی در شکل‌های گوناگون در داخل و بیرون و بر روی دیوارها و سقف کعبه بود، اما در روز فتح مکه که در رمضان سال هشتم هجری رخ داد، رسول خدا وارد کعبه شد و همه بت‌ها را از بین برد. ساختمان کعبه به شکل مربع مستطیل و دارای چهار ضلع است که هر ضلع آن را رُکن می‌نامند. به مجموع چهار ضلع ارکان کعبه می‌گویند که سه رکن آن چنین نام دارند: رکن یمانی، رکن شامی و رکن عراقی. ساختمان کعبه 14.85 متر ارتفاع دارد، طولش 11.58 و عرضش 10.22 متر است. بنای کعبه از سنگ‌های سیاه و سختی ساخته شده است که پرده سیاهی بر روی آن قرار دارد. می گویند نخستین بار حضرت اسماعیل علیه السلام پرده ای بر کعبه کشید و بعدها قریش نیز چنین کردند و پرده‌داری، منصبی ویژه برای آنان محسوب می‌شد. اکنون نیز آن پرده به صورتی خاص بافته و بر روی کعبه نهاده می‌شود. این بنای شریف بخش‌های دیگری هم دارد؛ همچون حجر الاسود، ملتزم، مستجار، حطیم و حجر اسماعیل. در نزدیکی آن نیز مقام ابراهیم و چاه زمزم واقع است.

غار حِرا

غار حِرا محل بعثت محمد (ص)، پیامبر اسلام است. درب غار به سمت ‏شمال است و فضای آن گنجایش تقریبی پنج نفر نشسته را دارد. ارتفاع غار نیز به اندازه قامت ‏یک انسان است. غار حرا محل عبادت محمد پیامبر اسلام بوده و او روزهایی از ایام سال، به ویژه در ماه رمضان را در آن جا به سر می‌برده است. به اعتقاد مسلمانان در همین غار بود که نخستین بار بر محمد وحی نازل گردید و آیات آغازین سوره علق برای وی خوانده شد.
از این رو مسلمانان بر این باورند که این غار از جمله بهترین و متبرک‌ترین نقاط مکه محسوب می‌شود و مسلمانان برای زیارت به آن‌جا می‌روند. کوه ثبیر نیز که در برابر کوه حرا در سوی دیگر جاده قرار دارد، از مکان‌های مقدس مسلمانان به شمار می‌رود. گفته‌اند که خداوند از این کوه گوسفندی را برای ذبح نزد اسماعیل فرستاده است.

کوه صفا

کوه صفا، کوه کم‌ارتفاعی است در کنار مسجدالحرام که در دامنه کوه ابوقبیس واقع شده است. معنای آن در لغت، به معنی سنگ سخت و صاف است. تپه صفا به طرف شرق مسجدالحرام است. کسی که بر بالای آن بایستد، رو به روی حجرالاسود قرار می‌گیرد. فاصله این کوه تا کوه مروه حدود ۴۲۰ متر است.
کوه صفا، نقطه شروع دعوت علنی پیامبر اسلام بود. او در پی نزول آیه ۹۴ سوره حجر بر بالای این کوه قرار گرفت و ضمن سخنانی مردم را به توحید، نبوت و معاد، راهنمایی و آن ها را رسما از پرستش بت و گرایش به شرک، فساد و انحراف برحذر داشت و رسالت خویش را از فراز آن به جهانیان اعلام کرد.
همچنین روز فتح مکه بر فراز آن رفت و بشارت فتح مسلمانان را به مردم داد. پیش از آن، تعداد ۳۶ بت روی کوه صفا و مروه و بت‌های زیادی در فاصله بین آن ها قرار داشت که همه آن ها توسط پیامبر شکسته شدند.